محمدجواد محقق‌نیا- استاد اقتصاد دانشگاه علامه: سال ۱۴۰۲ با وجود تمام مشکلاتی که بود، عملکردهای خوبی به دست آمد. از جمله اینکه کنترل نرخ رشد نقدینگی که هم مورد تاکید مقام معظم رهبری و هم رئیس‌جمهور شهید بود، به زیر ۲۵ درصد رسید و این اقدام بانک مرکزی طی سال‌های اخیر کم نظیر بود که حاصل نظارت، دقت، پیگیری و زحماتی است که در بانک مرکزی کشیده شده و این نوع از موفقیت به راحتی به دست نمی‌آید و بانک مرکزی توانست در مقابل تمام فشارهایی که برای افزایش نقدینگی وجود دارد بایستد و تا حدی استقلال خود را نشان داد. بانک مرکزی نرخ رشد نقدینگی هدف‌گذاری شده را به جد پیگیر بود و خروجی کار هم نشان می‌دهد که در این امر موفق بوده است.

در کنار این موفقیت دو نکته را باید مدنظر قرار دهیم. نکته اول اینکه باید مراقب باشیم که اقتصاد دچار رکود نشود. اقتصادی که به نرخ رشد نقدینگی بالا عادت کرده است حالا نباید از نرخ متعادل پایین ضربه نخورد. لازمه کار این است که موضوع هدایت اعتبار در بانک‌ها را جدی بگیریم، قاعدتا در چنین شرایطی اولین بخشی که تامین مالی آن دچار اختلال می‌شود بخش تولید و کشاورزی است چون بخش‌های بازرگانی، دلالی و غیررسمی سهم خود را از تامین مالی دریافت می‌کند و این بخش تولید است که دچار اخلال می‌شود. هدایت اعتباری بحث فنی، دقیق و امتحان پس داده در دنیا است که باید روی آن کار کنیم.

نکته دوم این است که نقدینگی را به شدت کنترل کردیم، اما می‌بینیم که تورم در کشور ما به میزان و موازات نقدینگی کاهش پیدا نکرده است. رابطه‌ای بین تورم و نقدینگی وجود دارد و همبستگی بین آنها طی سال‌های متمادی اثبات شده است. همواره به میزان افزایش نقدینگی، همان میزان تورم را داشتیم و بالعکس، اما اینبار این ضریب همیشگی را ندیدیم و تورم به اندازه کافی کاهش نیافته است. علت وجود تورم در کشور ما مشکل تامین مواداولیه است. در بسیاری از اقلام در کشور مانند تولید دارو تا ۹۷ درصد خودکفا شده‌ایم، اما توجه داشته باشیم ۹۳ درصد مواد اولیه دارو از خارج تامین می‌شود و این نیاز به نقدینگی و راهکارهای نقل و انتقال پول دارد و اینکه بتوانیم به خوبی تحریم‌ها را دور بزنیم و راه‌های جدیدتری را تجربه کنیم و از آنسو نیز وابستگی مان را به برخی از ارزها کاهش دهیم. باید متوجه باشیم تامین مواد اولیه مورد نیاز کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی کشور، یک ضرورت اساسی است، باید برای واردات مواد اولیه هدف‌گذاری دلاری کنیم و بانک مرکزی مراقبت کند که تولید صدمه نخورد. بانک مرکزی باید به شدت مراقبت کند و در کنار مسئله کاهش نقدینگی، اگر روی موضوع دقت کند می‌توانیم سال ۱۴۰۳، سال موفقیت آمیزتری را داشته باشیم.

البته اگر شوک‌های بیرونی در اقتصاد ما نباشد، مشکلی پیدا نمی‌شود. این شوک‌های برون‌زا واقعیت‌های کف اقتصاد ما را ظاهر می‌کند. اگر در بطن اقتصاد، تلاطم و کمبود مواد اولیه نباشد و تخصیص ارز به موقع صورت بگیرد و از آنسو نیز هدایت اعتبار را داشته باشیم، مشکلی پیدا نمی‌کنیم.